Bộ sách Lịch sử Tòa án nhân dân Việt Nam (1945 - 2023): Giáo dục niềm tự hào, nâng cao tinh thần trách nhiệm cho cán bộ, nhân viên Tòa án

Nhận thức đúng ý nghĩa, vai trò khoa học lịch sử, cũng như nghiên cứu giáo dục tuyên truyền lịch sử như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy “Dân ta phải biết sử ta, cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”, quán triệt, thực hiện Chỉ thị số 20 ngày 18/1/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa 12 về tăng cường, nâng cao chất lượng nghiên cứu, biên soạn, tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng, ngày 24/5/2021, Chánh án TANDTC ban hành Quyết định số 145 về việc thành lập Ban chỉ đạo, Ban biên soạn đề án nghiên cứu Lịch sử Tòa án nhân dân Việt Nam (1945 – 2023) nhằm khái quát những chặng đường vẻ vang của TAND Việt Nam, tổng kết những bài học kinh nghiệm quý trong quá trình thực thi pháp luật, bảo vệ công lý, bảo vệ Tổ quốc và nhân dân, góp phần vào việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội Chủ nghĩa Việt Nam hiện nay.

Bộ sách gồm 3 tập

Theo dòng lịch sử, ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, hệ thống TAND Việt Nam từng bước được xây dựng và kiện toàn. Theo Điều 1 của Sắc lệnh số 33c/SL do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký ngày 13/9/1945  thì các Tòa án quân sự được thành lập đầu tiên ở nước ta gồm: Ở Bắc bộ có các Tòa án quân sự tại: Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên và tại Ninh Bình; Ở Trung bộ có các Tòa án quân sự tại: Vinh, Huế và Quảng Ngãi; Ở Nam bộ có các Tòa án quân sự tại: Sài Gòn (này là thành phố Hồ Chí Minh) và tại Mỹ Tho (nay thuộc tỉnh Tiền Giang).

Tổng cộng có 9 Tòa án quân sự được thành lập đầu tiên ở nước ta. Trong Điều 1 của Sắc lệnh số 33c/SL ngày 13/9/1945 còn quy định: “Ủy ban nhân dân Trung bộ và Nam bộ trong địa hạt hai bộ ấy có thể đề đạt lên Chính phủ xin mở thêm Tòa án quân sự ở những nơi trọng yếu khác”.

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình trao tặng bộ sách Lịch sử Tòa án nhân dân Việt Nam (1945 - 2023) cho Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng

Tòa án Đặc biệt tại Hà Nội được thiết lập trong sắc lệnh số 64 ngày 23/11/1945, Hệ thống Tòa án thường gồm: Tòa Sơ thẩm, phủ, huyện, châu; Tòa án Đệ nhị cấp tỉnh, thành phố; Tòa Thượng thẩm tổ chức tại Bắc bộ, Trung bộ, Nam bộ được thiết lập theo sắc lệnh số 13 ngày 20/1/1946. Tòa án binh được thiết lập theo sắc lệnh số 163 ngày 23/8/1946… Kể từ ngày 13/9/1945 đến hết ngày 28/12/1945 nước ta đã thành lập 11 Tòa án quân sự để xét xử người có hành vi làm phương hại đến nền độc lập của nước ta.

Để giải quyết yêu cầu của xã hội, ngày 24/1/1946 Chủ tịch Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã ban hành Sắc lệnh số 13 về Tổ chức Tòa án cấp huyện, Tòa án cấp tỉnh và tổ chức ngạch Thẩm phán. Để giải quyết vụ việc dân sự, vụ việc hình sự không phải là tội xâm phạm an ninh quốc gia…

Bộ sách đã phản ánh đầy đủ, toàn diện lịch sử Tòa án nhân dân Việt Nam từ những ngày khởi đầu đến nay, với các chặng đường phát triển vững chắc.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến đã giới thiệu bộ sách cho biết: Từ khi ra đời và trong quá trình hoạt động, TAND Việt Nam luôn bám sát nhiệm vụ cánh mạng Việt Nam trong các giai đoạn lịch sử chống thù trong, giặc ngoài; Giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần phục vụ sự nghiệp kháng chiến kiến quốc năm 1945 – 1954; Xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc tháng 7/1954 – 1960; Đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước năm 1961 – 1975, khắc phục hậu quả chiến tranh, phôi phục kinh tế xã hội trong những năm đầu thống nhất đất nước tháng 5/1975 – 1982, từng bước đổi mới, góp phần cùng cả nước tiến hành Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước năm 1983 – 2002, đổi mới nâng cao chất lượng trong thời kỳ đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội, hội nhập quốc tế và đẩy mạnh cải cách tư pháp hội nhập quốc tế năm 2003 – 2023.

Phát biểu tại Lễ ra mắt Bộ sách, PGS.TS Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật cho biết: Bộ sách Lịch sử Tòa án nhân dân Việt Nam (1945-2023) là kết quả của quá trình hợp tác chặt chẽ giữa TANDTC và Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật trong thời gian qua. Với dung lượng gần 2.000 trang, gồm 3 tập, Bộ sách Lịch sử Tòa án nhân dân Việt Nam (1945-2023) là công trình khoa học được nghiên cứu nghiêm túc, công phu, có kết cấu chặt chẽ, nguồn tư liệu tham khảo rất phong phú, đa dạng, nhiều hình ảnh đặc sắc, giá trị. Bộ sách tái hiện quá trình hình thành, phát triển về tổ chức và hoạt động; vai trò và những cống hiến to lớn của TAND Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo qua các thời kỳ, các giai đoạn lịch sử.

Ông Vũ Trọng Lâm tin rằng, Bộ sách ra mắt bạn đọc hôm nay sẽ tiếp tục được lan tỏa sâu rộng, là tài liệu có ý nghĩa trong công tác tuyên truyền về truyền thống “phụng công thủ pháp, chí công vô tư” của Tòa án nhân dân; giáo dục niềm tự hào, nâng cao tinh thần trách nhiệm cho cán bộ, nhân viên Tòa án tiếp tục nghiên cứu, học tập, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng TAND Việt Nam ngày càng lớn mạnh, thực sự là công cụ sắc bén, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng nền tư pháp văn minh, hiện đại trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cùng các đại biểu bấm nút ra mắt bộ sách Lịch sử Tòa án nhân dân Việt Nam (1945 - 2023)

NHÓM PV